Hair l baisan...

... Gadaa navchis haylaad, tseejruu n jihuun salhi huch turen turhirna. Hol n yu yugui sohrood unahnuudaa geltei budchin ooriin bish hunii hol met ul zahiragdana...

Ene tanil gudmaar heden havar heden zun ch tuunteigee hotloltson azjargaltai alhsanaa sanamgui. Zugeer l yag odoo tuuneesee yavj baina. Iim l hagatsal tosch huleej baij, erhiin chinee ch osoj amjaagui jaahan ur n gedsend n soyolon delbeeleh tsetseg shig osoj bui gej bodohod ooriin erhgui Erhesiin hatsar deeguur nulmis bomborno...
Ooroosoo ch iluu hairtai baisan, magad buur buruu buhen deer orooloos bas ooroosoo ch hurtel omoorch hamgaalj baisan ter negen zaluu, egelhen zurhiig n dulaatsuulj baisan ter negen hair odoo Erhesiih bish huniih boljee...
... 9.1nii odor shinehen oyutnuud surguuliin tov haalganii omno neeltiig sonirhon uzej shaagildan, zarim n hen negnees gerivshin ichij, aa harin zarim n hediin hen negentei heseg buleg parakts bolchihson haragdana. Erhes ene l odor anhnii hairiinhaa ezen boloh Ganaag sanaandq hernee sanaatai ch yum shig morlood ongorohod n ymar sonin buduuleg amitan be? hemeen bodoj harsanaas hojim n hamtdaa amidran hairlah zaluu n gej bodoogui. Ter odroos hoish hediin 8 jil ongorchee. Ter namriin nalgar odruuded negen angi bolson Ganaa Erhes 2 neg medehed ui zaigui nzuud bolchihson, hicheel davtlaga geseer 4 jiliig ardaa udej surguulia togsoh ter havar, honhnii bayriin ter gegelgen duutai odor hen hendee hichneen ih hairtaigaa medej bilee...

Manai angiihaan odoo zurgaa neg daruulchxii, manai angiin ohid hamgiin hoorhon shuu geh hovguudiin duu...

...Ergeed angidaa suuhgui geheer...

geed l hooloi n zangiran, bayriin nulmis unagah ohidiin duu, angiaraa yavsan suulchiin ter zugaalganii odor anh udaa ter 2 biesee nziin bish neg negnee gej huleesen hair duuren nudeer shirteltssensen...Ganaa Erhesees:
- Minii naiz ymar huntei suuna ge boddog ve? gehed Erhes:

- Yag minii naiz shig iim halamjtai uhaantai, namaig ooroos min iluu meddeg huntei suuna harin chi gehed Ganaa:
- Bi harin yag cham shig iim dolgoohon aashtai, daruuhan busguig l ehneree bolgono gej boddog gev

Ganaa genet Erhesee bi yag unendee chamd naizaas oor setgeleer handaad zondoo udaj baigaa gehdee minii naiz anzaardaggui l dee... geed duugui bolohod Erhes nud n gerelten bayrtai misheel nuurend n todorch : Teneghen gedeg n naiz n chamd sain bolchihood bas holdoj chadahgui, oirtoj ch bolohgui, helj buur ch chadahgui, hetsuu ch baisan hamaagui ondoo huntei suusan ch naiz chin heveer uldenedee geed l hicheej baisiim gelee...
Ter odroos tednii setgel naiziin bish durlalt hosiin hairaar gerelten, ger bul bolon azjargaltai amidarch eheljee. Ganaa negen huviin kompanid managereer orj, Erhes urgeljluulen surguulidaa magistranturt surch ehellee. Ehen uedee ih l azjargaltai bailaa, gevch udalq Ganaa unen hudal n medegdehgui tiim ch ajil, iim ch ajil geseer gaduur honoh, nargij tsengeh n ihsej ted hoorondoo yum l bol jaahan zuilees muudaltsdag bolov. Erhes neg bus udaa ene talaar Ganatai yariltsah gej oroldson bolovch zuv zugeer baihad n iim yun yarilaa geed l heruul eheldgiig medeh tul ahiad ene talaar A ch gej am neesenguiyavsaar hediin jil garam hugatsaa ongorchee. Haayahan Ganaagin utsand eldev yanziin busguigees duudlaga irne. Gevch yu yaridgiig Erhes erdoo ch medehgui. Uchir n Ganaagin utas duugarmagts Ganaa dugaariig n haraad l oor oroond esvel buur utsara yariad garaad yavchihna. Harin daraa n hen be?, haichchihaad irev gevel n ajil garaad, ajilaas yariad geed l ongorno. Unendee Erhesd Ganaagiin yumand duraaraa hureh erh ch baihgui. Hedii ehner nohor bolood neg gert orson bolovch hund ooriin huviin zuils baidag geed Ganaa yumand n duraaraa hurehed durgui. Ehendee ch Erhes ene buhniig iim l baidag gej bodood hairtai gesen ter hairandaa itgeseer yu ch boloogui met amidardag bailaa. Harin magistranturaa togsood Ganaagiin ajilladag kompanii tolgoi kompanid ajild orsonoos hamag zuil ehelev. Mer ser jig jug gesen yaria Erhesiin chihend hurch, Ganaag kompaniihaa negen busguitei uulzaj uchirch yavdag gedeg yaria Erhesiin chihiig delslee. Ehendee hov yaria haa saigui baidag hoino geed Erhes neg ih ach holbogdol ogoogui bolovch setgeld n neg l yum nuugdaad Erhesiig shalgamaar, buur bolvol mordmoor sanagdaj ehellee. Ganaagiin holbootoi busguinh getel yag Erhes ganaa 2-iin gerees neg ih holgui baidag gedgiig medej avlaa. Oroi bur l ajilaasaa ert irlee gehed udshiin 10 tsagt irdeg nohroo ih ajiltai gej itgej yavsan Erhes neg l odor uuniig unen hudliig shalgahaar shiidlee. Ehnii odroos l buh zuil tun todorhoi bolov. Erhes ajilaa tarahdaa Ganaaruu zalgaad
- Minii hongor ajil n tarah bolj baina uu?
- Oh arai bologui baina odoo bas manai alba huraltai gene
- Za za hair n odoo tarj baina. hariad hooloo hiigeed huleej baiy geed Erhes utsaa tasallaa. Yag unendee ene ued Erhes hedii n Ganaagin ajiliin gadaa taxitai irchxeed tuuniig hezee garahiig hulee zogsov. 30 min ongorohod Erhes : Bi er n yu l hiij yavnadaa. Hudlaa tsuu yariand itgej hairtiigaa mordoh gej bgaamu? Za yarshig ajiltai baihad n bi ingej baidag yostoi neg... gej bodoj suutal Ganaa garch ireh n ter. Odoo shuud gerluugee harih baihdaa gesen goridlogoor hartal hen negniig huleej bgaa n ilt mashiniiha dergej Ganaa taivan tamhilj zogsloo. Harin udalgui ajiliih n haalgaar alag nudee tormolzuulan ineeseer negen myaraalag busgui garch ireed mashind n suun ted hodolloo. Erhes nudendee itgesengui araas n dagaarai geed sandaldaa chimeegui bolon nugdain suuv. Setgel dotroo ugui baigaasai, zugeer l gerluu n dohuulj ogson baigaasai gesen bodol  tolgoid n ergeldene. Harin tun udalgui ted nogoo busguin geriin gadaa ireed hezee yazaani durlalt hosuud aytai mashinaas buun sugadaltsaj ortsruu ineelden ortsgooloo. Erhes ahiad Ganaagin utasruu zalgasan ch ali hediin holbogdoh bolomjgui bolson bailaa.Gertee ireed yaahaa ch ul meden gantsaar buhimdsaar hooloo ch hiilgui, zorgoor asgarah nulimsaa barij chadalgui uilsaar suuv. Her udsaniig medsengui neg medehed untchihaj. Haalgand tulhuur hiin erguuleh chimeeneer Erhes serlee. Gadaa hediin haranhui bolj tsagiin zuu udshiin 10 tsag 30 minutiig zaana. Ganaa ch yu ch bologui yum shig orj ireed gerel asaahdaa oodoos n uilj bultsiigeed,us n segsiij,  nulimsand haltartsan nuurtei, uzen yadsan hartsaar shirteh  Erhesees tsochiv.
-Huue minii hair yachihsan yum? gej ul medeg arhi sengenuulen asuuh Ganaag Erhes ulam bur uzen yadsan hartsaar shirtene. Ene udaa Ganaa negiig sanav bololtoi :
- Oh hairaa hairdaa uurlachihsan yum uu? bi chamd huraltai gej helsen shtee. Harin hurlaa taraad Zorigoogin torson odor geed pub-d jaal suuj pivo uuchihaad irlee. Utasnii tseneg duuschihaj gev.
Ene odor Erhes ahiad yu ch yarisangui. Uunees hoish dahiad 7 honog mordloo yag l bolson zuils davtagdsaar. Harin 7 honogiin daraa Erhes Ganaag ajilaa tarahaar chin 2uulaa Broadway-d uulzay yarih yum baina gelee. Erhes Ganaagas turuulj ochchihood gantsaaraa vino uuj, ugaasaa uudagguidee ter uu esvel gomdsondoo teruu jaahan halamtsaj ehellee. Udalgui Ganaa irehed oodoos n tsorgitol shirteed:
-Suuchih, 3 jil hamtdaa amidarch baisan ehneriin chin huviar yarih zuil baina
gej shudee zuuj, uzen yadan harj hellee.
Ganaa:
-Hairaa chi yachihaad baigaa yum be? suuliin hed honog neg l sonin, odoo bas uudaggui hun chin buten shil vino tald n hurtel uuchihsan. Gertee yarij boldoggui asuudal uu? gej utsaarlahad.
Erhes:
- Chi duugui naanaa suu !!! Harin chi yachihaad baigaa yum. Oroi bur ter busguindee hurald suuj, oroi bur minii hiisen hooliig horson gej shaltaglaad idehgui, huuhedtei boloy geh buriid arai bologui baina gej hoishluuldag chi harin yachihaad baigaa yum gej agsarlaa.
Ene ugsed tsochirdson Ganaa sayhan l yu ch boloogui yum shig changa changa duugarch baisnaa genet gemee uhaarch medsen yum shig omno n ovdog sogdood uuchil hairaa geed suuchihlaa. Iim zuil bno gej bodoogui Erhes ahiad l onooh nulmis n zorgooroo ursahad arai hiin biee barij aliv garay hemeen Ganaatai gerluugee yavlaa. Zamdaa gomdol tsohrol n gadagshaagaa sad tavin ursah shig Ganaagin mashind eher tatan uillaa. Ganaa Erhesiig taivshruulan gerluugee moroor n tevren orloo.Erhes harin ers shiidemgii neg harsnaa:
- Za boliyo Ganaa min setgel chin nadad bish bolchihson yum bol yavdaa. Odoo huuhedgui baigaa deeree amidralaa bodoy 2-uulaa. Busdiin ugend itgehiig huseeguidee bi chamaig suuliin hed honog dagasan yum. Harin busdiin ugnii batalgaag bi olj avchihsan. Odoo ingeed bugdiig tsegelchihii. Ter ued l hair chin ondoo hund bolchihsoniig olj harj chamaig yavuulaguid uuchlaarai. Odoo yavdaa gelee.
Ganaa:
- Hairaa hairiigaa uuchlaarai!!! Hair n buruu zuil hiisnee medne. Ahiad hezee ch tiim zuil bolohgui. Namaig uneheer uuchlaarai geseer uuchlal guisaar baigaad Erhes ugend itgen uuchillaa.
Uneheer n ene odroos hoish Ganaa oorchlogdloo. Gertee ert irj, Erhesiig halamjlaad l...
Gevch hagas jiliin daraanaas ahiad l hereg bishdej ehellee. Ganaa omnohoosoo ch ih alga bolj yum bolgon deer am muriij, Erhesiig uilahad yundaa usan nudelsen yum gej hashigchij aash avir n diildhee baijee. Jig jug gesen yaria gazar avsaar Ganaag nogoo huuhenteigee huuhedtei bolson ch geh shig huuhedtei bolchihsonoo nuuj baij ch geh shig hachin yaria ahiad l Erhesiin chihend hurlee. Ene yavdlaas bolood Erhes Ganaatai tunjin hagarch nileen muudaltsjee. Ganaa ch "iim hudlaa yariand itgej baival yaay gehev, salna" geed huvtsaa avaad yavsanaas hoish neg medehed sar ongorchihoj. Haaya l yariad 2uulaa neg hesegtee tusdaa amidraad uziidee gehees oor zuil Ganaa helsengui. Erhes ch gomdohiin iheer gomdson bolohoor hichneen ih hairtai, sanaad uguileed hetsuu bgaa ch ahiad ireech gej helehiig ch hussengui. Tegseer yavaad neg l bie n evguitseed bolohgui bolohoor n emnelegt uzuultel emch n ohin min chi sar garamtai jaahan uree gedsendee teechiheed heneg ch ugui ondor osgiit omsoj guideg gui ee mon yanziin huuhed yum. Odoo mash bolgoomjtoi baih yostoi hugatsaa, emzeg saruud shuudee gelee. Bayrlah ch hetsuu gomdoh ch hetsuu emnelgiin haalgaar garahdaa Erhes huuhedee avhuulah uu esvel gargah uu gej dotor n bodol setgel n zorchildon yavlaa. Ganaatai uldeh etssiin naidvar, oort n ilgeesen burhanii beleg boloh jaahan uree gargana gesen shiidveriig gargachihaad Ganaatai uulzahaar yavlaa. Utas n holbogdohgui baisan tul ajilaar n ortol ene doloo honogoos eeljin amraltaa avsan gev. Gert n ochtol Ganaagiin duu ohin:
- Ganaa ah end baihguishtee. Gertee baihgui baigaa yum uu? Amraltiin odroor l taniig ajiltai baigaa geed gantsaaraa ireed yavdag gev.
Erhes shuud l onooh busguinh ruu ers shiidmeg alhlaa. Haalganiih n gadna ochood heseg teenegelzej honhnii tovchind huruugaa hurgeh uu bolihuu gej zogstol genet tor hiih chimee garch haalga neegdlee. Ene mochiin, ter dur zurgiig unendee Erhes tosooloogui. Engertee oi huree bolov uu ugui bolov uu gemeer jaahan huuhed teversen Ganaa, tuunees azjargaltai n argagui sugadan ineemseglen garch irsen ter busgui....

Ganaa Erhesiig harmagtsaa tsarai n huvis hiij, harin busgui baisan bairandaa zogtuslaa. Jaahan ohin l yu ch medelgui Ganaaruu nugdain teversnee aavaa aavaa ania geed nud n bultelzen harlaa. Erhes yu ch helsengui nulmis n ursaad, ta 3t azjargal husii geed shatnii uruu holoo daaj yadan alhlaa. Erhes ergej haralgui odor bur hamtdaa hotloltson alhdag baisar ter l zamaar odoo gedsend n baih jaahan ureesee oor hanigui alhaj yavaa n
ene...
D. Azjargal
2011 on